Pływanie a korekcja wad postawy – Stowarzyszenie PAAR

Właściwości środowiska wodnego wykorzystywane do prowadzenia ćwiczeń

Pływanie i ćwiczenia w wodzie są jedną z form aktywności ruchowej, która pobudza ogólny rozwój organizmu i ma szerokie zastosowanie w rehabilitacji w wodzie (m.in. w korekcji wad postawy).

Ze względu na specyficzne właściwości fizyczne woda wywiera następujący wpływ na organizm ludzki:

Odciążenie, jakie uzyskuje się przez zanurzenie ciała w wodzie, stwarza najlepsze warunki do reedukacji mięśni. Wysiłek mięśni konieczny do wykonania ćwiczeń korekcyjnych w wodzie zmniejsza się do 1/10 tej siły, jaka jest potrzebna do wykonania tego samego ruchu poza wodą.
Rozluźnienie uzyskuje się w ciepłej wodzie. Dzięki uzyskanemu rozluźnieniu ćwiczenia rehabilitacyjne w wodzie wykonuje się z większą łatwością i mniejszą bolesnością.
Zmniejszenie tarcia powoduje płynność ruchów, co stwarza korzystniejsze warunki dla pracy mięśni słabych i ułatwia wykonanie ruchu w przypadku bolesności stawów czy mięśni.

Pływanie ma znakomity wpływ na układ oddechowy, ponieważ zwiększa się pojemność płuc. Pływanie jako rehabilitacja jest szczególnie wskazane dla osób mających problemy z układem krążenia i dla cierpiących na kontuzje stawów kolanowych, biodrowych – jest przecież wzmacniającą mięśnie gimnastyką bez nadmiernego obciążenia stawów. Należy też do form ruchu, dzięki którym szybko spala się tkankę tłuszczową. Dlatego też ćwiczenia na basenie na kręgosłup są jedną z najlepszych form jego rehabilitacji.

Jeżeli chodzi o przeciwwskazania do, szczególną uwagę powinny zachować osoby z problemami laryngologicznymi takimi jak perforacja błony bębenkowej, czy przewlekłe zapalenie górnych dróg oddechowych uszu. Osoby z problemami układu oddechowego np.: przewlekłe choroby oskrzeli, gruźlica, choroby układu moczowego czy najzwyklejsze uczulenie na chlor. Niemniej jednak należy zauważyć, że te przeciwwskazania występują u niewielkiej liczby osób lub są przejściowe i ustępują po jakimś czasie. Jak do każdej aktywności fizycznej tak i do pływania warto podejść z wcześniejszym rozeznaniem i należytym przygotowaniem aby nikomu nic złego się nie stało. (Bartkowiak E., 2009)

Charakterystyka stylów pływackich pod względem ćwiczeń korekcyjnych w wodzie.

Przy jakich schorzeniach polecane jest pływanie? ←←← sprawdź!

STYL KLASYCZNY

Zaletą jest symetryczność tego stylu i brak rotacji kręgosłupa w płaszczyźnie poprzecznej. Korzystnie wpływa na korygowanie płaskostopia i kolan szpotawych. Wadą jest kifotyzacja odcinka Th kręgosłupa. Jest to widoczne podczas pracy RR – w fazie zagarnięcia wody występuje wysunięcie barków w przód z jednoczesną pracą mm piersiowych w pozycji zbliżenia przyczepów (niekorzystne przy wadzie plecy okrągłe i choroba Scheuermanna) oraz wzmacnianie m czworobocznego grzbietu i m równoległobocznego w nieskorygowanej pozycji. Należy także zwracać uwagę na pracę NN, która oddziałuje przede wszystkim na mm odcinka L kręgosłupa – nie powinna kończyć się „przeprostem” w stawach biodrowych ze względu na pogłębianie lordozy odcinka L kręgosłupa oraz powoduje utrwalanie wady koślawość kończyn. Żabka jest właściwym stylem w pływaniu korekcyjnym pod warunkiem przestrzegania następujących reguł:

korygowanie wad postawy w płaszczyźnie strzałkowej zlokalizowanych w odcinku L kręgosłupa
przeciąganie RR odbywa się tuż pod powierzchnią wody (dzięki temu nie doprowadza się do przykurczu mm klatki piersiowej)
zostanie wydłużona faza poślizgu (elongacja kręgosłupa)

(Owczarek S., 1999)

STYL GRZBIETOWY

Ułożenie ciała na plecach sprzyja elongacji kręgosłupa i korzystnie wpływa na kifozę piersiową. Podczas ruchu RR we właściwej pozycji wzmacniane są mm: czworoboczny grzbietu i równoległoboczny oraz rozciągane mm klatki piersiowej. Praca NN wpływa na korekcję odcinka L kręgosłupa, a ich mała amplituda ruchu w płaszczyźnie strzałkowej zabezpiecza przed przekroczeniem zakresu prostowania w stawie biodrowym (nie następuje
pogłębianie lordozy lędźwiowej). Niekorzystnym zjawiskiem jest występowanie rotacji (głównie w odcinku Th kręgosłupa) podczas wkładania ręki do wody. Może się ona dodatkowo pogłębiać w przypadku asymetrycznego przykurczu mm klatki piersiowej i ograniczenia ruchomości w obrębie stawów obręczy ramiennej. Jest to element niepożądany w przypadku korygowania bocznych skrzywień kręgosłupa, dlatego korygując skoliozy
należy stosować symetryczną pracę RR – pływanie tzw. „glajchem”. Rotacja nie jest przeciwwskazaniem w przypadku występowania wad w płaszczyźnie strzałkowej i chorobie Scheuermanna, gdzie należy stosować ćwiczenia prowadzące do zwiększania ruchomości odcinkowej kręgosłupa. (Owczarek S., 1999)

STYL DOWOLNY

Ma tak naprawdę niewielką przydatność w korygowaniu wad postawy. Podczas naprzemiennej pracy RR występują skręty ciała wokół osi długiej kręgosłupa w płaszczyźnie poprzecznej, co powoduje rotację kręgosłupa. Największe skręty występują w odcinku Th kręgosłupa i dodatkowo mogą być powiększane podczas nieumiejętnego nabierania powietrza, gdy dziecko wyjmuje z wody całą głowę maksymalnie ją skręcając. Ponadto podczas wiosłowania następuje wysuwanie barków w przód czego efektem jest nieprawidłowa praca mm klatki piersiowej (w pozycji zbliżenia przyczepów). Ze względu na rotującą działalność mięśni w odcinku piersiowym, która może być przyczyną powiększania się garbu żebrowego w przypadku skoliozy występującej w tym odcinku kręgosłupa, kraul nie powinien być stosowany. Styl ten może być stosowany przy korekcji wad w odcinku Th kręgosłupa, gdy nie występuje rotacja oraz przy koślawości kolan i płaskostopiu. (Owczarek S., 1999)

STYL MOTYLKOWY

Ułożenie RR i NN w czasie wykonywania ruchów nie jest korzystne do korygowania wad w płaszczyźnie strzałkowej. Wyjęcie RR z wody, przeniesienie nad wodą i włożenie do wody powoduje pogłębianie kifozy piersiowej. Wpływ pracy NN na odcinek lędźwiowy jest różny w zależności od umiejętności pływackich: u pływaków wyczynowych korzystnie wpływa na wielkość lordozy lędźwiowej, u osób, które nie opanowały poprawnej techniki pracy NN, pływanie delfinem będzie pogłębiało lordozę lędźwiową. (Owczarek S., 1999)

U dzieci i młodzieży wady postawy ciała stanowią obecnie jeden z najbardziej niedocenionych problemów zdrowotnych tej populacji. Postęp cywilizacyjny wyłonił wiele chorób, wśród nich, oprócz otyłości i nadwagi, ważnym problemem są obecnie choroby narządu ruchu. Większość z nich zaczyna się już w okresie dziecięcym i młodzieńczym, a wczesne wykrycie nieprawidłowości w postawie ciała pozwoli „zatrzymać proces
chorobowy” lub też całkowicie go wyeliminować. Zmniejszenie wydolności krążeniowooddechowej, zmniejszenie pojemności życiowej płuc, zmiany zwyrodnieniowe kośćca, bóle krzyża, przesunięcie narządów wewnętrznych, astma oskrzelowa itd. to tylko wybrane skutki nieleczenia wad postawy. Mówiąc o niekorzystnym wpływie wad postawy, poza aspektem biologicznym, należy brać także pod uwagę aspekt psychologiczny i społeczny takie jak:

kompleksy
obniżona sprawność fizyczna
niedostosowanie
nerwice

Do zagadnienia korekcji wad postawy, jak do każdego problemu zdrowotnego należy podchodzić holistycznie biorąc pod uwagę wpływ tych problemów zarówno na aspekt fizyczny, psychiczny i społeczny życia człowieka. Należy pamiętać, że pływanie jako rehabilitacja i profilaktyka jest najlepszym sposobem uniknięcia problemów zdrowotnych.